Laag 1

Primaire integratie

Hier zien we sociaal-emotioneel gedrag dat voornamelijk een expressie is van erfelijkheid, impulsen en socialisatie. De mentale structuur van een individu op laag I laat een hoge mate van aanpassing, van integratie zien. Dit wil zeggen: er zijn geen innerlijke conflicten over de aanpassing aan dominante of aangeleerde normen en waarden. Van diepgaande persoonlijkheidsontwikkeling door uiteenvallen en wederopbouw van de innerlijke structuur is geen sprake. Zelfbewustzijn is op deze laag nog niet (aanhoudend) aanwezig. Wel kan er sprake zijn van gedragsverandering. Ook tijdens de vroege jeugd of adolescentie kan er een desintegratie plaatsvindt, die soms gepaard gaat met een gedeeltelijke psychische verandering, maar geen volledige persoonlijkheidsontwikkeling zoals door Dabrowski opgevat.

Op deze laag kan nadrukkelijk een gevoel van veiligheid aanwezig zijn. De (ongeschreven) regels zijn duidelijk en individuen houden zich hieraan. Aanpassing aan en aanzien in de groep is belangrijk. Ook (onbewuste) instincten zijn drijfveren achter gedrag: de individuele overleving staat centraal. Mensen die buiten de groep vallen worden of met druk overgehaald om zich te voegen, of buiten de groep gehouden. Afwijkende ideeën zijn niet echt gewenst, dominante ideeën in de cultuur krijgen voorrang boven nieuwe inzichten die de status quo bedreigen. Hogerop komen op sociaal of carrièrevlak kan zonder kritiek worden nagestreefd. De productiviteit en het sociale gedrag van het individu kunnen hoog zijn. Als het gedrag van de omgeving echter ten negatieve verandert, beweegt het individu, door zijn impuls tot aanpassing, mee en kan zijn gedrag ombuigen in asociaal gedrag.

Conflicten die plaatsvinden leiden veelal tot zelfrechtvaardiging en niet tot (zelf)reflectie of complexe emoties. De stabiliteit die sommige individuen op laag I laten zien kan een steun zijn voor individuen die desintegraties doormaken.

Illustratie: Roel Iken

Bronnen:

Theorie van Positieve Desintegratie, In Wikipedia. Geraadpleegd op 5 mei 2021, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Theorie_van_positieve_desintegratie

Positive Disintegration, in Wikipedia, Geraadpleegd op 5 mei 2021, van https://en.wikipedia.org/wiki/Positive_disintegration