Op laag III treedt spontane meerlagige desintegratie op: wat eerder zeker en waar was, wordt ‘losgeschud’. De persoon gaat via bewustwording van innerlijke conflicten een gedreven, niet per se gemakkelijk of zelfs emotioneel zeer moeizaam zelfonderzoek aan. De ontwikkeling wordt in toenemende mate gedreven door de derde factor. Er ontstaat begrip van het innerlijke conflict als expressie van de eigen individualiteit in wisselwerking met de omgeving. Gaandeweg ontwikkelt zich een sterker besef van een persoonlijke hiërarchie van waarden, gefundeerd in emotionele ervaring en groeiend vermogen  tot zelfreflectie en zelfkritiek. Op deze laag ervaart het individu ‘verticale conflicten’. Op verschillende niveaus bestaan alternatieve mogelijkheden (keuzes, gedragingen,..) en er ontwikkelt zich een meerlagige perceptie van realiteit. Als die meerlagigheid eenmaal ‘gezien’ is, dan kan ze niet meer ont-zien worden, al heeft het individu hier initieel nog geen bewuste controle over.

In deze laag ontwikkelen de eerste contouren van een Persoonlijkheid (samenkomst van gedrag, motivaties, waarden, intenties, relaties). Dit uit zich nog niet geheel in het gedrag, het herkennen is immers nog niet hetzelfde als het uitleven van deze waarden . Besef hiervan roept nieuwe innerlijke conflicten op waarbij gevoelens van inferioriteit en ontevredenheid over het zelf worden aangewakkerd. Ondanks dat Dabrowski de ontevredenheidsgevoelens als een groeikracht ziet, kunnen ze samengaan met pogingen om het zelf te ontlopen.

Op deze laag zien we ook de groeikracht ‘positieve onaangepastheid’. De individu wijst sociale normen en verwachtingen die ingaan tegen de eigen diepere waarden steeds vaker af. Ook dit leidt weer tot een verdere desintegratie van de eerdere geïntegreerde mentale structuur. Iemand die spontane meerlagige desintegratie doormaakt, doorleeft intense morele conflicten, maar beseft zich door reflectie en zelfevaluatie ook, dat deze conflicten waardevolle levenslessen en inzichten bieden.

Bronnen:

Theorie van Positieve Desintegratie, In Wikipedia. Geraadpleegd op 5 mei 2021, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Theorie_van_positieve_desintegratie

Positive Disintegration, in Wikipedia, Geraadpleegd op 5 mei 2021, van https://en.wikipedia.org/wiki/Positive_disintegration