Over “Over” -excitability

Tijdens lezingen krijg ik regelmatig de vraag “Waarom worden overprikkelbaarheden eigenlijk “overexcitabilities” genoemd?” 

Frequent wordt hierbij aangegeven dat ‘over’ niet prettig klinkt, alsof er sprake van afkeuring is, dat het ’te veel’ zou zijn. Logisch dat hier een sensitieve, nuance-behoevende, bevragende reactie op volgt :-)!

In Dabrowski’s teksten en visie heeft hij er een handje van om dat wat doorgaans (referend naar de context en tijd waarin hij dit ervoer, uiteraard) als niet gewenst, niet positief of niet gezond wordt gezien, juist als kans tot en bron van (wel gewenste, waardevolle) ontwikkeling te begrijpen. 

Deze laatste benadering lees ik ook in onderstaande (eerste) toelichting uit een brontekst terug, al kun je ook de verwoording in deze tekst als onderscheidend en relationeel-communicatief niet verbindend lezen, de nadruk op de relatief hoge mate van “excitability” als bron van conflict en dus mogelijke groei t.o.v. relatief vaak voorkomende mate van “excitability” is binnen de theorie denk ik wel zinvol. En, mijns inziens, ook verbindend. Gevoeligheid is inherent aan leven – de vraag binnen de TPD is of er een onderscheidende mate van individuele intensiteit en complexiteit is, emergent voortkomend uit interactie tussen overprikkelbaarheden van een individu, omgevingsfactoren, levenservaringen/gebeurtenissen, en autonome innerlijke psychische processen, die tot emotionele ontwikkeling stuwen. Emotionele ontwikkeling die na je 25e nog volop door kan gaan, en niet volledig afhankelijk is van je biologische levenscyclus, dan wel van wat sociaal volledig geaccepteerd of vanzelfsprekend ‘aangepast’ is.

“The term overexcitability rather than excitability is used to denote the idea that only when excitability is strongly exaggerated, does it make a significant contribution to development. Almost every individual possesses a modicum of excitability in the five areas. This basic endowment does not allow more than stereotyped (i.e. “normal”) development.” 

Multilevelness of emotional and instinctive functions, p.163, K. Dabrowski et al.

Je zou ook kunnen spreken van “supra-excitability”. 
Daarnaast kan het concept met andere concepten, niet uit de TPD, vergeleken worden. Bijvoorbeeld: oppenness to experience of hyper sensitivity. Belangrijk is dan wel om de overprikkelbaarheden ook theoretisch te gebruiken, en hun “functie” binnen de theorie en relaties tot de andere concepten uit de TPD niet volledig uit ’t oog te verliezen, te betrekken bij de vergelijking. Hetzelfde geldt voor de aannames van de vergelijkende concepten, en de funderende waarden achter de geimpliceerde betekenis en functie van deze concepten.

Ontwikkelgericht bekeken is deze “over-” dus een bron van groei en verbinding! Tenslotte wordt er met het “te veel” ook iets nieuws gecreeerd en in meer of mindere mate bewust ‘afgewezen’ (innerlijk psychisch getransformeerd, gereguleerd). Het is dus “over”-in-actie, wat ontwikkeling brengt, volgens Dabrowski’s kijk;

“The acceleration of development and the intensity of conflict are a function of psychic overexcitability. We distinguish five forms of overexcitability: psychomotor, sensual, intellectual, imaginational, and emotional. Each form can be viewed as a mode of experiencing and acting in the world. Thus, the psychomotor mode is one of movement, agitation, need for action whether trivial or well planned; the sensual mode is one of surface interaction through sensory inputs of pleasure and displeasure; the intellectual mode is one of analysis, questioning and logic; the imaginational mode is one of dreams, images, plans never carried out, strong visualization of experience whether direct or from hearsay; the emotional mode is one of relationships with others and with oneself, of the despair of loneliness and of the joy of love, of the enigma of existence. This is especially true of accelerated development.” 

*bron: dito

Sensual excitability

and: http://www.jadeannrivera.com/how-to-identify-and-cope-with…/

And: http://www.jadeannrivera.com/living-with-not-indulging-int…/

“When managing overexcitabilities, I have a two-pronged attack: anticipate and empathize. Anticipate sensitivity-inducing triggers by keeping things simple, straightforward, and sensible.”