Hoe kwetsbaarheid kan leiden tot groei

Achteraf begrijp ik niet hoe ik jarenlang functioneerde zoals ik deed. Prima. Volgens de norm. Ik ging op in de massa. Ik paste me aan zonder dat ik me daar bewust van was. Tot het moment dat ik me begon te realiseren dat ik dingen deed die niet strookten met mijn normen en waarden. Ik begon me te storen aan collega’s die klakkeloos de opdrachten uitvoerden die ze kregen van mijn leidinggevende. Ik vroeg me af of het niet anders kon. Of het niet anders moest. In het belang van de klant.

Maar wie was ik om de mening van mijn leidinggevende en collega’s in twijfel te trekken? Het ontstaan van ernstige zelftwijfel. Wat moest ik doen? Luisteren naar mijn gevoel van onbehagen? Me niet zo druk maken en gewoon doen wat van me verwacht werd? Ik modderde voort, voelde me steeds slechter. Piekerde veel. Sliep slecht en als ik wel sliep had ik heftige dromen. Ik voelde me rusteloos en had de neiging om meer en meer alcohol te drinken. Ik kreeg het gevoel dat ik mezelf niet meer recht in de spiegel aan kon kijken. Ik liep vast en kwam er in mijn eentje niet meer uit.

Mijn vriend stuurde me naar de huisarts. Hij kon het niet langer aanzien dat het zo slecht met me ging. Ik ben hem dankbaar, want hulp zoeken is niet mijn sterkste kant. En hulp kreeg ik. Ik werd doorverwezen naar een psycholoog met expertise op het gebied van positieve desintegratie. Ik had er nog nooit van gehoord, maar toen ik over deze theorie ging lezen voelde ik me eindelijk gehoord en gezien. Dit ging over mij! – Hilde, 32 jaar”

Dit voorbeeld van een cliënt is er een van vele vergelijkbare voorbeelden. Mensen met een groot ontwikkelpotentieel, ook wel hoogbegaafd genoemd, maken in hun leven vaak een of meerdere van dit soort momenten of periodes door. In de theorie van positieve desintegratie worden dit crises genoemd. Een crisis varieert van klein tot groot, van kortdurend tot langdurend, maar heeft als gemeenschappelijk kenmerk dat iemand zich niet langer OK voelt met hoe de dingen gaan. Zich niet langer wil en kan conformeren aan de gangbare normen. Een ingewikkeld proces waarin het essentieel is op zoek te gaan naar iemand die bereid is je daarin oprecht te helpen. Dit kan iemand zijn uit je directe omgeving. Als dit niet lukt of kan, is het inschakelen van professionele hulp een goede optie.

In mijn praktijk ontvang ik graag mensen die op zoek zijn naar deze hulp. Zelf heb ik ook meerdere crises doorgemaakt. Van klein tot groot. Dit maakt me ervaringsdeskundige. En normaal. Want crises horen bij het leven. Je realiseren dat crisis een kans biedt om je te ontwikkelen, maakt hoe gek het ook klinkt, een crisis tot iets positiefs. Sometimes when things are falling apart, they may actually be falling into place. Makkelijk om je dit achteraf te realiseren. Middenin een crisis is dit lastiger. Of lijkt het onwaarschijnlijk. Een cliché.

De kans om je te ontwikkelen wordt mede bepaald door persoonskenmerken zoals de overexcitabilities, of overprikkelbaarheden. Deze overexcitabilities zijn kwaliteiten, maar kunnen ook leiden tot kwetsbaarheden. De kwaliteit om subtiele signalen tijdens een gesprek op te vangen en aan te voelen wat een ander nodig heeft, wordt een kwetsbaarheid als je piekerend wakker ligt omdat je het probleem van die ander niet los kunt laten. De kwaliteit om meerdere oplossingen voor een probleem te zien, wordt een kwetsbaarheid als je door de omgeving gedwongen wordt een optie te kiezen die jij als inferieur ziet. Tijdens de gevorderdenopleiding tot talentbegeleider bij Novilo ontwikkelde ik een methode om overexcitabilities, kwaliteiten én kwetsbaarheden, in beeld te brengen. Niet met als doel om iemand een bepaald label op te plakken. Juist niet. Het betreft een relatieve momentopname die relevant is op het moment dat je ermee aan de slag gaat.

Met deze methode krijg je dus inzicht in je kwaliteiten en je kwetsbaarheden op dat moment. Met behulp van op jouw kwaliteiten aangepaste opdrachten, werkvormen en coachingstechnieken help ik je te ontdekken waar voor jou kansen liggen om je kwetsbaarheid te reguleren. Je kwetsbaarheid hoort bij je. Er is geen truc om te leren niet meer kwetsbaar te zijn. De kunst is om te leren accepteren wat je kwetsbaarheden zijn en te zien wat jou kan helpen hier op een voor jou prettige manier mee om te gaan. Als jij jezelf accepteert zoals je bent, is de volgende stap om bewuste keuzes te maken in hoe jij jezelf wilt laten zien aan anderen. Pas je jezelf aan de normen van anderen aan en is dit voor jou OK? Of kies je ervoor om geen concessies te doen en je authentieke zelf te laten zien zonder zorgen over wat anderen daarvan vinden? Of zoek je een omgeving met alleen gelijkgestemden? Of, …….?

Deze methode is geschikt voor iedereen die verbetering wil in emotioneel welbevinden, of gedrag van anderen wil kunnen begrijpen. Het helpt volwassenen om grip te krijgen op gedachten, gevoel en gedrag. Het helpt kinderen én ouders om de behoeften achter het gedrag en eventuele (mis)match met school en/of thuis te herkennen. Professionals kunnen deze methode ook toepassen in hun eigen praktijk. Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met me op!

Zo zocht Hilde ook contact met mij. Ze stelde zich kwetsbaar op door hulp te vragen en hulp te accepteren. Nog kwetsbaarder werd ze toen ze mij haar kwaliteiten en kwetsbaarheden in beeld liet brengen. Op zoek gaan naar kansen om haar kwetsbaarheid te reguleren maakte haar kwetsbaar in de overtreffende trap. Ze greep de kans met beide handen aan om te groeien en leerde bijvoorbeeld haar onrust te reguleren. Ze kreeg vroeger thuis én op school vaak te horen dat ze niet zo moest friemelen en wiebelen. Dit hoorde ze ook terug op haar werk. Nu ze zich realiseert dat dit haar manier is om met stress om te gaan, ze heeft een grote behoefte aan beweging (psychomotorische OE), weet ze dat een rondje hardlopen een betere manier is voor haarzelf én haar omgeving om haar stress te reguleren. Een mooie bijkomstigheid is dat haar behoefte om meer en meer alcohol te drinken, hierdoor ook verdwenen is.

En zo leidt kwetsbaarheid tot groei.