Aster is 15 jaar als ze vertelt over haar zoektocht naar haar genderidentiteit. Ze beschrijft hoe ze loskomt van sociale conventies en deelt een aantal rolmodellen, series en films die haar hebben geholpen bij het identificeren en accepteren van zichzelf, daarbij het oordeel van de omgeving steeds verder achter zich latend.
‘De genderzoektocht die ik heb doorlopen noem ik geen crisis. Het is meer iets dat verder draagt: een lange zoektocht in mijn achterhoofd. De zoektocht is nu on hold, omdat ik er peace mee heb, dat het zo even oké is. Ik kan dat nu zo zien, omdat ik echt doorkreeg dat alles een fase is. Het zijn van ‘zo ben ik’ is altijd een fase. Daarom gebruik ik het label Queer. Dan hoef ik niet specifiek ‘iets’ te zijn en het geeft aan dat ik er nog mee bezig ben. Dat is nu voor mij oké.
Er was een tijd dat ik me er heel erg druk om maakte en dat ik dacht dat ik het uitgevogeld moest hebben om serieus genomen te worden. Maar nu doen anderen er niet meer zo toe hierbij. Dat is door ontwikkeling gekomen. Ik heb op een gegeven moment besloten dat het mijn eigen ding is, dat de mening van anderen niet meer zo belangrijk is. Het duurde wel twee jaar voor ik daar was. Het is zeer recent dat ik heb besloten queer als label te gebruiken. Dat besluit voelt beter dan al die onzekerheid ervoor en het idee: wat gaan mensen van me denken en word ik wel serieus genomen als ik nog geen duidelijk keuze in gender heb gemaakt?
Al die tijd zocht ik naar een precies label dat mij beschreef maar dat vond ik niet. Ik heb er veel over gelezen op Tumblr, Instagramaccounts en sites met gender en seksualiteit als thema, ik deed veel research: Ik kreeg snel door dat asexual mijn label was, maar daarbinnen zitten zoveel meer dingen. Dat was desoriënterend en dat heb ik weggeduwd. Mezelf beter leren kennen is leuk, maar het werd juist meer obsessief: er is zoveel mogelijk, ik moest zoeken naar precieze woorden en het werd te ingewikkeld.
Juist omdat ik van alles kon zijn kreeg ik meer frustratie. Het beheerste een groot deel van mijn leven en het was een frustrerend deel, maar op een gegeven moment ben ik erdoorheen gekomen. Misschien komt er nog een deel 2, ik zie wel. Ik ben daar niet bang voor, want ik heb nu wel door waar ik in kan vallen en hopelijk ben ik er dan iets minder vatbaar voor. Ik zie me ervoor aan dat ik er wel in terugval, maar ik ben er niet bang voor.
Het is heel moeilijk om aan te tonen dat iets er niet is. Als je op mannen valt, dan weet je dat. Maar als je op niemand valt, weet je eigenlijk niet of dit echt zo is. Ik heb de labels achter me gelaten door het nu queer te noemen, zodat ik nog bewegingsruimte heb, ook al denk ik nog steeds dat ik asexual ben.
De community had op dat moment problemen met asexual zijn. Op internet werd het afgekraakt. Het LGBT-debat sluit asexual mensen uit. Je bent niet aangetrokken tot iemand van dezelfde gender, dus je hoort er niet bij. Maar omdat je ook niet aangetrokken bent tot de andere sekse (hetero) hoor je bij geen van beiden. Dus mijn probleem was dat ik nergens bij hoorde. Maar gelukkig is het debat nu zover dat de meerderheid vindt dat we er wel bij horen.
Queer is slang voor weird en werd vroeger als scheldwoord voor LGBT-mensen gebruikt. Nu heeft het grootste deel van het LGBT-community het woord geclaimd, maar een klein deel vindt het nog een scheldwoord. Queer betekent voor mij een brede term voor not straight.
Ik voel me nog steeds non-binary, dat lichaam is een ding, want ik wil geen jongen of meisje zijn, maar dat kan niet, want mijn lijf is anders. Ik heb borsten. Ik zie er feminien uit. Ik vind mijn lichaam niet fijn. Dat heet dysphoria, het niet voelen alsof je in het goede lichaam bent geboren. Maar dat had ik waarschijnlijk ook gevoeld als ik een jongen was, want ik zou eigenlijk een soort neutraal lichaam willen hebben. Ik douche liever als er net iemand is geweest en de spiegel beslagen is. Dan hoef ik mijn spiegelbeeld niet te zien.
Daarom is internet zo fijn want zo lang je je gezicht en je lichaam niet laat zien kun je gewoon zeggen: zo wil ik genoemd worden. Anderen weten niet anders en nemen dat gewoon aan. Je kunt daar alles zijn wat je bent omdat je niet te zien bent. Waar het kan heb ik bij gender other staan. In mijn online accounts staan they/them-pronouns. Ik gebruik overal nog wel de naam Aster, dus ik heb nog niet echt een naam, maar in games waarin ik speel en waar je een naam moet opgeven gebruik ik als placeholder de naam Riley. Volgens een baby naming site is dit een fiftyfifty jongens/meisjesnaam. Er zijn ook neo-pronouns ze/zer en xe/xer, voor talen die geen genderneutrale pronouns hebben.
Gender neutrality speelt een steeds grotere rol in welke films en series ik wil kijken, maar het probleem is dat er veel zijn waarin gender helemaal centraal staat. Of dat ze oversekst zijn, bijvoorbeeld lesbische films die eigenlijk zijn gemaakt voor mannen. Of het zijn shows waarbij iets heel anders centraal staat en er komt een lesbische vrouw in voor als een soort punten scoren om de LGTB-community te pleasen. Die vind ik verschrikkelijk.
Ik heb alleen internet gebruikt bij deze zoektocht. Ik heb er niet met vrienden of familie over gesproken. Dat durfde ik niet. Ik durf geen zwakte te tonen bij vrienden die ook puber zijn. Het dieptepunt van de zoektocht, de crisis, lag echt in het midden. Eerst was het leuk, ontdekken. Toen stortte ik me erin en was het moeilijk omdat de dingen waarvan ik dacht dat zou ik kunnen zijn, die kan ik niet uitproberen, want ik praat met niemand online. Dat was een van de moeilijkste dingen. Er wordt niet echt open over gedaan, er is niet echt een gesprek over, dus het was ook moeilijk om het uit te vogelen. Want niemand in mijn omgeving kent het en dan moet ik het uit gaan leggen en dan nog wachten om te zien hoe ze reageren.
Ook als je begint met de zoektocht en je hebt een beetje door: dit kan ik zijn, dan is dat ineens je hele identiteit. Maar als je dat alles laat zijn, terwijl in het LGBT-debat blijkt dat juist deze groep er niet bij hoort, dan blijft er niets van je over. Terwijl je het net hebt uitgevogeld. Dat is niet goed voor je want dan doet je persoonlijkheid er niet meer toe, meer dan dat ben je dan niet. De mens achter het label is er niet meer. Zoals bijvoorbeeld bij mijn vriend Dean: hij wordt aangesproken als de gast die trans is. Dat is niet hoe je gezien wilt worden. Dus dat is het probleem met echt uit de kast komen.
Een van de ergste dingen is dat mensen zeggen: My gay best friend. Stereotype beelden vergemakkelijken dat, want je hebt denk ik drie soorten reacties op coming out:
En dan heb je nog afkeuring in veel soorten, van heel ernstig tot half goedkeuring met maren. Het is een steeds opnieuw uit de kast komen.
Het eruit komen begon toen ik doorhad dat het niet mijn hele identiteit kon en hoefde te zijn. Toen had ik door dat de meningen van anderen er niet toe deden, in ieder geval hierover, omdat het allemaal oké was als ik t zelf maar goed vond. En toen realiseerde ik me dat het mezelf niet uitmaakte wat ik uiteindelijk zou kiezen/zijn/worden en dat ik het label-gedoe bijna alleen maar deed voor het beeld wat anderen dan van mij zouden hebben.
Mijn voorstelling van deze hele zoektocht is een witte, kleine en verder lege ruimte, waarin een constante stroom van informatie om mij heen wervelt, lijkend op de hologrammen van Iron Man. Ik moest de hele tijd alle informatie kennen, weten, en toepassen op mezelf.’
Om privacy redenen is de naam Aster gefingeerd.
‘Marsha P. Johnson is een transvrouw die haar hele leven gestreden heeft voor rechten. Zij was de eerste die een steen naar de politie gooide. De hele LGTB–community is met haar begonnen. Iemand die voor onze rechten opkwam”. Er zijn twee documentaires over haar gemaakt: Pay it No Mind: The Life and Times of Marsha P. Johnson (2012) en The Death and Life of Marsha P. Johnson (2017, Netflix)
Sappho is een Griekse dichter uit de zesde eeuw. De gedichten waar ze bekend mee is geworden, gaan allemaal over liefde voor vrouwen. Er zijn verschillende meningen over haar, omdat ze zeer duidelijk romantische gevoelens voor vrouwen had, maar er zijn ook gedichten gevonden die impliceren dat ze ook van een man hield. Dus misschien was ze bisexual. Catullus heeft bijna letterlijk een van haar gedichten gekopieerd in het Latijn. De vrouw uit zijn gedicht heet Lesbia, naar het eiland van Sappho. Het is een verwijzing naar de originele schrijver van het gedicht. Plato noemde haar De Negende Muze. Hij vond haar cool. Er zijn verschillende vertalingen van haar gedichten in boekvorm verschenen, zowel in het Nederlands als het Engels. Veel is op internet te vinden, ook het gedicht Carmen 51 van Catullus.
Leonardo Davinci was ook fucking gay!’
‘@biggest-gaudiest-patronuses. Een account van iemand die asexual en autistisch is.’
‘@justaroacethings. Ook veel informatie haalde ik van dit account. Het geeft onder Terms allemaal ondercategoriën van asexual.’
‘Er zijn nog veel meer mensen die zich in die categorie plaatsen, bijvoorbeeld Joan, een vriend van Thomas Sanders. Joan is non binary, dus geen zij of hij. Mensen als Joan spreek je aan met het they/them pronouns. Zij komen voor in de video’s van Thomas. Ook in de film Having Pride komt Joan voor.’
‘Een serie die een eigen verhaallijn heeft en het er dus niet dik bovenop ligt is One day at the time. En de film Marvels Runaways. In het begin lijkt het of ze erop uit zijn, maar het blijkt niet oversekst en gewoon een koppel, en dan is het doel ook mogelijk: normalisatie van dat soort dingen. De regisseur van de animatie Steven Universe is non binary. Ze gebruikt wel het she/her pronouns. Dit lekt door in de show in het personage Stevonnie. Van mij krijgt die serie extra punten omdat het een kindershow is en het geen enkel excuus geeft, je moet er maar mee leven. Het is er gewoon en het mag er zijn en er wordt niet raar over gedaan en bij stilgestaan. Het geeft een ideale wereld weer en dat moet ook bestaan, naast juist series en films die er wel bij stilstaan. Queers eye is vooral fijn omdat ze allemaal zeer duidelijk gay zijn. En ook dat hielp me. Jonathan is zo duidelijk oké met zichzelf, dat ik me ook oké met mezelf ga voelen.’
‘Cavetown, Being aro is fine.’
Aster (niet haar echte naam) vertelt dit verhaal over de genderzoektocht direct nadat ze hoort over Dabrowski en de TPD. Ze herkent zichzelf in de theorie en vertelt het bijna in één adem. Zonder dat ze zich ervan bewust is, beschrijft ze groeidynamiek in de overgang tussen laag 2 en 3:
Er was een tijd dat ik me er heel erg druk om maakte en dat ik dacht dat ik het uitgevogeld moest hebben om serieus genomen te worden. Maar nu doen anderen er niet meer zo toe hierbij. Dat is door ontwikkeling gekomen. Ik heb op een gegeven moment besloten dat het mijn eigen ding is, dat de mening van anderen niet meer zo belangrijk is.
Ze heeft de route helemaal zelfstandig doorlopen, zonder inschakeling van vrienden of familie. Wel had ze veel steun aan internet. Aan jongeren die hun ervaringen delen op internet, series, films en (historische) rolmodellen. Door te zoeken en te spiegelen heeft ze haar eigen waarden gevormd.
Het dieptepunt van de zoektocht, de crisis lag echt in het midden. Eerst was het leuk, ontdekken, toen stortte ik me erin en was het moeilijk omdat de dingen waarvan ik dacht dat zou ik kunnen zijn, dat kan ik niet uitproberen, want ik praat met niemand online. Dat was een van de moeilijkste dingen. Er wordt niet echt open over gedaan, er is niet echt een gesprek over, dus het was ook moeilijk om het uit te vogelen. Want niemand in mijn omgeving kent het en dan moet ik het uit gaan leggen en dan nog wachten om te zien hoe ze reageren.
De kiem van autonome ontwikkeling, beschreven aan het begin van de derde laag:
Gender neutrality speelt een steeds grotere rol in welke films en series ik wil kijken, maar het probleem is dat er veel films of series zijn waarin gender helemaal centraal staat. Of dat ze oversekst zijn, bijvoorbeeld lesbische films die eigenlijk zijn gemaakt voor mannen. Of het zijn shows waarbij iets heel anders centraal staat en er komt een lesbie in voor als een soort punten scoren om de LGTB-community te pleasen. Die vind ik verschrikkelijk.
Aster komt uit haar crisis zodra ze bedenkt dat het asexual zijn niet haar hele identiteit is, dat ze is meer dan dat. In dit voorbeeld zet de meergelaagdheid uit de derde laag door:
Een van de ergste dingen is dat mensen zeggen: My gay best friend. Stereotype beelden vergemakkelijken dat, want je hebt denk ik drie typen van coming out: je gender wordt je identiteit (heel generaliserend: Look, this is John, he’s trans :D). Ten tweede de supportive kind maar met maren: Gay? Prima, maar dan mag je niet meer bij mij overnachten (vrienden van hetzelfde geslacht), dan wordt het raar. De derde echt supportive: cool. Vrienden denken niet meer of minder van je. En dan heb je nog afkeuring in veel soorten, van heel ernstig tot half goedkeuring met maren. Het is een steeds opnieuw uit de kast komen.
Een glimp van haar creatieve en verbeeldende overexcitabilities krijgen we te zien als ze in metaforen beschrijft hoe de zoektocht eruit ziet:
Mijn voorstelling van deze hele zoektocht is een witte, kleine en verder lege ruimte, waarin een constante stroom van informatie om mij heen wervelt, lijkend op de hologrammen van Iron Man. Ik moest de hele tijd alle informatie kennen, weten, en toepassen op mezelf.
Aster is een lange weg gegaan, ze beschrijft een proces dat begint met emotionele ambivalentie en eindigt met een bewust kiezen voor een identiteit. Haar verhaal toont zowel oplossende dynamismen, zoals schaamte, ongemak en tegenstrijdige gevoelens, als ontwikkelende dynamismen, zoals zelfcontrole, autonomie en zelfeducatie. Terwijl ze vroeger bang was voor een crisis heeft ze nu zelfvertrouwen in de omgang met wat gaat komen:
Misschien komt er nog een deel 2, ik zie wel. Ik ben daar niet bang voor, want ik heb nu wel door waar ik in kan vallen en hopelijk ben ik er dan iets minder vatbaar voor. Ik zie me ervoor aan dat ik er wel in terugval, maar ik ben er niet bang voor.