Zijn wie je bent: wees positief onaangepast!

In mijn praktijk voor praktische filosofie voer ik veel gesprekken met hoogbegaafden. “Logisch, die willen reflecteren, filosoferen, verdiepen en hun hersens laten werken.”,  wordt dan gezegd. 

Dat is waarschijnlijk ook waar, maar daarnaast willen hoogbegaafden die met mij in gesprek zijn ook gewoon gehoord worden, gezien worden, handvatten om met hun vraagstukken om te gaan en hun zelfvertrouwen vergroten, om maar eens wat voorbeelden te noemen. 

Een gesprek met mij als praktisch filosoof is dus geen mooie theoretische beschouwing, het is een gesprek dat ertoe doet. Dat raakt aan hoofd en hart. 

Een gesprek over leven en dood. Over liefde en sexualiteit. Over vreugde en depressiviteit. Over overprikkeling en bore-outs. Over alles dat het leven het leven maakt. 

Vanuit mijn ervaring dat hoogbegaafden zich bovengemiddeld aangetrokken voelen tot mijn aanpak, besloot ik afgelopen weekend een congres over hoogbegaafdheid en de theorie van de positieve desintegratie bij te wonen. Gegeven door Lotte van Lith, coach en intens mens. 

Ik dacht dat het mensbeeld onder deze theorie en mijn praktisch filosofische gesprekken grote overeenkomsten zouden hebben. En dat bleek ook zo te zijn.

Graag deel ik de twee inzichten met je die ik deze middag opgedaan heb.

Als eerste: persoonlijkheid is geen karaktertrek maar een waardenpraktijk 

De definitie van ‘persoonlijkheid’ die Lotte presenteerde, sluit voor mij naadloos aan op de inhoud van de denksessies in mijn praktijk: “Een persoonlijkheid is iemand die op momenten van hevige interne conflicten in lijn met zijn of haar waarden kiest of handelt.”

Je persoonlijkheid openbaart zich in het leven zelf. In talloze cruciale kleinere en grotere momenten: Wat maakt dat ik doe wat ik doe? Komen mijn acties overeen met mijn waarden? Wat zijn mijn waarden eigenlijk? En hoe kan ik mijn leven naar mijn waarden vormgeven? Wat maakt dat ik de ene waarde zwaarder laat wegen dan de andere? Welke levensprincipes liggen daaronder? Waar baseer ik mijn keuzes op?

In de denksessies die ik begeleid, gaan we niet op zoek naar welke psychologische verklaring dan ook. We kijken naar het heden. In de praktijk van alledag. Dat geeft inzicht en dwingt jezelf verantwoordelijkheid te nemen voor wie je bent en wilt zijn. 

Ten tweede: autonomie en verbondenheid kunnen samen gaan. 

Toen ik Denkplaats oprichtte, vertelde ik mijn omgeving dat ik mijn cliënten een Tijdelijke Autonome Zone wilde bieden. En dat doe ik nu gelukkig dagelijks. De ‘tijdelijke autonome zone’ die ik samen met mijn cliënten in de spreekkamer creëer, houdt niets meer en niets minder in dan een veilige plek waar je alles kunt onderzoeken, denken en zeggen dat jou helpt in je onderzoek naar wie jij bent en wilt zijn. Zonder oordeel.  

Als cliënt van Denkplaats, word je steeds wijzer, raak je steeds meer los van ‘wat hoort’ alleen ‘omdat het hoort’. Misschien kies je wel voor ‘wat hoort’ maar dan alleen omdat je kiest voor ‘hoe ik wil en kan zijn’. En dat valt dan in dit geval samen. 

Lottes (overgenomen van Dabrowski) prachtige term ‘positieve onaangepastheid’ helpt om positief te kijken naar mogelijke verschillen tussen ‘wat hoort’ en ‘hoe ik wil en kan zijn’. Dat verschil kan namelijk ongemakkelijk voelen, voor stress zorgen en onzeker maken. Maar, zegt Lotte, dat ongemakkelijke gevoel is niet iets om weg te stoppen, maar een positief signaal! Een teken van groeiende wijsheid. 

Groeien gaat nu eenmaal zelden zonder schuren.

Dit betekent voor mij ook dat je je eigen weg vindt in connectie met anderen. Verbonden zijn vanuit je eigen ‘autonome zone’ die je altijd met je meedraagt. Want verbonden zijn willen we uiteindelijk allemaal. En dat lukt het beste, voelt het fijnste, als je vanuit je eigen ‘hoe ik wil en kan zijn’ contact kunt leggen met je omgeving.  

Mijn praktijk

“Oké, klinkt mooi.”, denk je misschien, of misschien ook niet. En wat heeft dit met hoogbegaafdheid te maken? En hoe zien deze inzichten eruit in de praktijk?”

Ten eerste: ik ben ervan overtuigd dat wat ik hier schrijf, voor alle mensen geldt. Hoogbegaafd of niet, hoogstens verschilt het qua intensiteit. 

Hoogbegaafden zijn vaker hoog sensitief, intens in hun belevingen, gevoelig voor autoriteit, op zoek naar autonomie, bijzonder kritisch op zichzelf en anderen en bezig met existentiële vragen. Prachtige eigenschappen in het proces naar het ontwikkelen van een stevige persoonlijkheid. Mits die gezien, gewaardeerd en gestimuleerd worden. 

De mogelijkheid om in praktisch filosofische gesprekken juist ruimte te geven aan de autonomie van de (hoogbegaafde) cliënt en zijn vragen, zonder op zoek te gaan naar de psychologische ontstaansgeschiedenis, maakt het onderzoek een echt persoonlijk onderzoek. Geen verkapte diagnose. En bijzonder geschikt voor mensen die ‘positief onaangepast’ hun persoonlijkheid verder willen ontwikkelen. 

Mijn ervaring is dat de vragende, open, kritisch maar uitnodigende niet-wetende houding van de praktisch filosoof je daar ongelooflijk bij kan helpen. 

Wetende dat de cliënt de expert is over zijn eigen leven, stel ik mij in de denksessies met mijn cliënten op als critical friend, door:

–       Jou serieus te nemen, je te stimuleren je eigen beste adviseur te worden; 

–       Mij als bevrager, niet als expert boven, maar naast jou te plaatsen;  

–       Vragen te stellen die raak zijn: die jouw hoofd en jouw hart raken; 

–       Niet voor jou te denken, maar jou te stimuleren je eigen denken aan te scherpen; 

–       Jou als mens te zien en mij verre te houden van diagnoses en labels;  

–       Positief te zijn, humor in te brengen, omdat denkonderzoek ook zwaar kan zijn; 

–       Zelfbewust te zijn, aanspreekbaar te zijn op ieder punt van onze samenwerking.

Niet zelden resulterend in heldere inzichten en bezielde besluiten van mijn cliënten. Een prachtig, dankbaar vak. 

Wil je ook op praktisch filosofische wijze met jezelf aan de slag? Heldere inzichten veroveren en bezielde besluiten nemen? Vanuit autonomie èn in verbondenheid met je omgeving opereren?

Neem contact op voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek. Ik help je graag!

Ariane van Heijningen

http://www.denkplaats.nl/particulier-op-zoek-naar-de-vraag.php