Dit artikel verscheen ook op www.thirdfactor.org, het Engelse online magazine over positieve desintegratie.
Eerder schreef ik op deze site een artikel over hoe de overprikkelbaarheden zich in de stem manifesteren – in kracht of als kwetsbaarheid. Hier legde ik uit hoe je stem een barometer is, die kan aangeven dat er iets uit balans is in een ander deel van je leven. In een opvolgend artikel gaf ik advies over hoe je van je stem je kracht kunt maken, door emoties te leren reguleren. In dit slotstuk geef ik tips voor het reguleren van je gedachten, wat vooral interessant is voor wie zich identificeert met verbeeldende en/of intellectuele overprikkelbaarheid.
→Intellectuele overprikkelbaarheid
→Verbeeldende overprikkelbaarheid
Denk je veel na en analyseer je alles? Heb je veel gedachten die zich tegelijkertijd aandienen, en duwen ze je in allemaal verschillende richtingen? Neem je grote mentale sprongen, en vergeet je af en toe wat je eigenlijk wilde zeggen? En lijkt dit hele proces niet te stoppen? Dit is de belangrijkste uitdaging voor mensen met intellectuele en verbeeldende overprikkelbaarheid: een overvloed aan gedachten. Als je ooit hebt geprobeerd om je gedachten te beheersen, heb je waarschijnlijk ontdekt dat er zo alleen nog maar meer ontstaan. Je stem weerspiegelt dit: omdat je jezelf probeert bij te houden versnelt je spraak, misschien zelfs zodanig dat mensen je niet meer kunnen volgen. Je focust vooral op je gedachten en de inhoud ervan, maar je bent niet bezig met je stem en het overbrengen van je boodschap. Door als een buitenstaander naar je gedachten te kijken, kun je leren om meer structuur aan te brengen in dit proces.
Laten we eerst eens kijken wat gedachten precies zijn: elektrische pulsen die ontstaan in onze hersens, en zich manifesteren in taal of afbeeldingen. Veel meer dan dat zijn ze niet. Aan de ene kant kunnen gedachten nuttig zijn: ze helpen je om te creëren, je leven te organiseren en dingen voor elkaar te krijgen. Maar zelfs positieve, creatieve gedachten kunnen een obstakel zijn als ze je met tien of twintig tegelijkertijd overweldigen.
Om je minder te identificeren met je gedachten, kan het helpen om er bewust van te worden dat je gedachten niet zijn wie je bent, en evenmin een objectieve realiteit vertegenwoordigen. Je gedachten zijn vergankelijk: ze komen en gaan, en geven je de mogelijkheid om te kiezen op welke gedachten je reageert en welke je voorbij laat gaan. Het komt erop neer dat niet alle gedachten even belangrijk zijn. Je hoeft niet te geloven wat je denkt, noch al je gedachten te serieus nemen.
Als je ervoor kiest om alleen te reageren op je meest opvallende en zinvolle gedachten, kun je meer kalmte genereren in je hoofd en in je stem. Maar hoe kun je op een praktische manier anders gaan kijken naar die gedachten?
Als stemcoach werk ik met een vorm van gedragstherapie: Acceptance and Commitment Therapy (ACT). Onderdeel van deze therapie is het doen van oefeningen die verbale en cognitieve processen scheiden van je ervaring van de wereld; dit noemen ze ‘defusie’.[1] Via deze oefeningen kun je ervaren hoe woorden los van hun betekenis kunnen bestaan, en hoe je een ‘observer view’ kunt ontwikkelen ten opzichte van je gedachten. Zo kun je naar gedachten leren kijken, en ze zien als iets wat lost staat van wie jij bent als persoon.
Ik wil je graag uitnodigen om een defusie-oefening te proberen.
Neem een terugkerende, negatieve gedachte waar je weleens last van hebt, zoals:
“Het lukt me nooit om dit voor elkaar te krijgen.”
Schrijf deze zin op. Bekijk de opgeschreven zin, en ervaar hoe het is om naar de woorden te kijken. Ervaar ook hoe het is nu de gedachte buiten jezelf bestaat. Schrijf daarna het volgende op:
“Ik heb de gedachte dat het me nooit lukt om dit voor elkaar te krijgen.”
Bekijk deze zin, en kijk of je relatie met de gedachte is veranderd. Schrijf tenslotte op:
“Ik merk dat ik de gedachte heb dat het me nooit lukt om dit voor elkaar te krijgen.”
Kijk hier ook weer eens goed naar. Hoe veranderde je perceptie van de gedachte tijdens de oefening? Dit is een manier om te leren kijken naar je gedachten, in plaats vanuit je gedachten.
Als je snel en onduidelijk praat, doe je dit waarschijnlijk om de grote hoeveelheid gedachten uit te spreken die je snelle geest produceert. Als je begint te oefenen met defusietechnieken, zal je ontdekken dat je de keuze hebt om bepaalde gedachten voorbij te laten gaan zonder ze uit te spreken. Dit geeft je meer tijd en ruimte om te focussen op de essentie van je boodschap en deze in een langzamer tempo over te brengen. Als je dit onder de knie begint te krijgen, zal het steeds makkelijker worden om de juiste woorden te vinden om jezelf duidelijk en intuïtief uit te drukken. Zo neem je mensen mee in je enthousiasme, zonder het contact met hen te verliezen.
Als aanvulling op de defusie-oefening stel ik voor dat je een opname maakt van je stem, terwijl je langzaam en goed gearticuleerd een stuk geschreven tekst hardop leest. Neem ook pauzes tijdens punten en komma’s. Speel de opname daarna af. Evalueer je stem tijdens het luisteren naar de opname, en beoordeel of je net zo langzaam sprak als je dacht dat je deed tijdens het oplezen. Deze oefening kan helpen om het bewustzijn van je spreeksnelheid te vergroten.
Als je de oefening voor het toelaten en accepteren van emoties kent uit mijn vorige artikel, realiseer je je misschien dat je ook sneller gaat praten wanneer je bepaalde emoties ervaart. Als dit inderdaad zo is, stel ik voor om ook deze oefening erbij te pakken als je aan je spreeksnelheid wilt werken.
→ Intellectuele overprikkelbaarheid
Zoals ik al eerder schreef, als je intellectueel overprikkelbaar bent, vind je het misschien belangrijk om dingen precies te zeggen zoals ze zijn. Je kunt dan de neiging hebben om je alleen bezig te houden met de inhoud van je boodschap, wat dan ten koste gaat van de overdracht. Hoewel je probeert om heel precies te zijn bij het formuleren van je boodschap, lijkt deze op de een of andere manier vaak geen impact te hebben op je publiek.
Hier wil ik graag het volgende over zeggen. Hoewel je de waarheid hoog in het vaandel hebt staan, wees je bewust dat de meerderheid van de mensen niet onder de indruk is van feitelijke informatie. Als dat wel zo zou zijn, denk ik niet dat mensen antropogene klimaatverandering zouden ontkennen, of ervan overtuigd zouden kunnen zijn dat de aarde plat is. Mensen worden geraakt door informatie die resoneert met hun waarden, angsten en overtuigingen. Of deze informatie waar is of niet, doet er minder toe. In dit opzicht zou je kunnen leren van degenen die hun boodschap baseren op méér dan alleen feiten.
Waar ben je gepassioneerd over? Waar gaat je hart sneller van kloppen, waar ga je van kwispelen? Als je spreekt over iets dat echt belangrijk voor je is, deel dan de passie die je voelt in de manier waarop je praat. Concentreer je niet zoveel op feiten – die blijven toch niet hangen bij de meeste mensen. Zelfs als je niet zeker weet of je verhaal wel honderd procent klopt, begin niet aan jezelf te twijfelen. Je hebt al aangetoond dat je waarheid belangrijk vindt, dus het is onwaarschijnlijk dat je er te ver vanaf dwaalt. Focus op de overdracht! Je betrokkenheid en je inspirerende enthousiasme is hetgeen wat je publiek zal bijblijven.
In mijn tips voor het reguleren van de overprikkelbaarheden heb ik geen specifieke stemoefeningen genoemd. Mijn advies hier is bedoeld als startpunt om te onderzoeken hoe overmatige intensiteit je stem beïnvloedt, en om uit te zoeken hoe je hier verandering in kunt aanbrengen, als je besluit dat je dat wilt doen. Mijn adviezen kun je het beste zien als een aanvulling op het trainen van je stem. Als je bijvoorbeeld het gevoel hebt dat je geen controle hebt over je toonhoogte, kun je oefeningen doen voor intonatie en het maken van zinsaccenten. Als je te snel praat, over je woorden struikelt of over het algemeen onduidelijk spreekt, kun je articulatie, tempo en ritme oefenen. Als je vindt dat je stem te zacht is, kun je leren om resonans en projectie toe te passen om je stem krachtiger te laten klinken, zonder dat je hierbij duwt vanuit je keel.
Hoewel er online tutorials en cursussen beschikbaar zijn voor ademhaling en stemtechnieken – ik bied zelf ook een online cursus stemtraining aan – zal je zeker het meeste uit deze oefeningen halen als je ze samen oefent met een logopedist, stemcoach, zangleraar of een andere stemprofessional. Zonder nauwkeurige, directe feedback, bestaat namelijk de kans dat je technieken verkeerd aanleert of toepast, wat weer kan leiden tot ineffectieve resultaten of zelfs tot schade aan je stembanden.
Als je eenmaal genoeg zelfbewustzijn hebt ontwikkeld en het probleem hebt gevonden waar je aan wilt werken, kan het bovendien lastig zijn om zonder een begeleider oude stemgewoonten te veranderen. Hier kan een stemcoach uitkomst bieden. In tegenstelling tot een logopedist – die is getraind in het identificeren en behandelen van aandoeningen – is een stemcoach iemand die over het algemeen met gezonde mensen werkt aan het verbeteren van hun stemgebruik. Idealiter heeft deze professional enige kennis van psychologie, en begrijpt deze persoon hoe de stem verbonden is met gedachten, emoties en andere aspecten van het zelf.
[1]S.C. Hayes, K.D. Strosahl and K.G. Wilson (2012). Acceptance and commitment therapy: The process and practice of mindful change. New York: The Guildford Press